Yüksek/Düşük Benlik Saygısı

Benlik kavramı, kişinin kendisi ile ilgili düşüncelerini, benlik saygısı ise kişinin kendisini başarılı ve değerli hissetmesi olarak tanımlanıyor.

Kişinin sahip olduğu benlik ile ideal benlik arasındaki fark büyük ise, kişi düşük benlik saygısına, fark küçük ise yüksek benlik saygısına sahiptir.

Kişinin benlik saygısı düşük ise, birey sevilmeme, dışlanma, başarısız olma gibi düşünceler ile risk almaktan kaçınır. Genellikle kendi yapabileceklerinden şüphe duyarlar. Kendilerini geliştirmek yerine, küçük gördükleri rakipleri seçerek kendilerinin değerli olduğuna inanmak isterler. Herkese ve her şeye karşı olumsuz tutum sergilerler. İkili ilişkilerinde partnerlerinin kendileri hakkında olumlu düşüncelerden çok olumsuz düşüncelere sahip olduklarını savunur ve kendileri hakkındaki olumlu düşünceleri görmezden gelirler. Beğenilmemek, eleştirilmek kaygısı ile düşüncelerini ifade etmekten kaçınırlar. Bunun yanında diğer insanların görüşlerinden fazlaca etkilenir ve kendilerini acımasızca eleştirebilirler.

Benlik saygısı yüksek kişiler hayatlarının sorumluluğunu alırlar. Yani hatalarını, başarısızlıklarını kabul eden, bu tip olaylar karşısında düşüşe geçmeden, yeni yollar arayan kişilerdir. Bu kişiler şişirilmiş olmayan yüksek özgüven, başarma isteği, herhangi olumsuz bir olayda yılmama, iyimserlik gibi olumlu özelliklere sahiplerdir. Herhangi bir başarısızlık onlar için bir son değil, gelişim için fırsat anlamına gelir. Bu özellikler, yüksek benlik saygısına sahip kişilerin, stresle daha kolay baş etmelerini, depresyona karşı dayanıklı bir duruş sergilemelerini ve sağlıklı bir ruh durumuna sahip olmalarını sağlar. Sosyal etkileşimlerinde saldırgan değil, toleranslı ve anlayışlılardır. Tüm bu özellikler bu bireylerin toplumda daha çok değer görmesini ve daha çok başarılı olmasını sağlar.

Benlik saygısını etkileyen faktörler nelerdir?

Benlik saygısı, aile, sosyo-ekonomik durum, eğitim, kariyer, iş doyumu, ilişki durumu ve ilişki doyumu, spor vb bir çok etken benlik saygısını etkiliyor ancak bu durumların hiç biri tek başına benlik saygısını yükseltmek ya da azaltmak için yeterli ya da gerekli değil.

Benlik saygısını yükseltmek mümkün müdür?

Benlik saygısı kavramı öğrenilmiş bir durumdur dolayısıyla, düşük benlik saygısına sahip kişiler, bu öğrendikleri gibi, benlik saygılarını yükseltmeyi de öğrenebilirler.

Benlik saygısı nasıl yükseltilir?

Kişinin kendini beğenmesi ve kendine değer vermesi için yukarıda saydığım tüm faktörlerin üstün olması gerekmez. Aslında benlik saygısı, kişinin kendinden olduğu haliyle memnun olma, kendini olduğu şekilde kabul etme durumudur. Kendini olduğu gibi sevilmeye, beğenilmeye, saygı duyulmaya değer bulmasıdır. Kendine bu bakış açısıyla bakarak, kendini kabul ederek, kendine göre olumlu özelliklerine odaklanarak benlik saygısını yükseltmesi mümkündür.

Olmuyorsa…

Bazı araştırmalar bir takım davranışların/alışkanlıkların benlik saygısına olumlu etki etkisini ortaya koyuyor.

Spor yapmak benlik saygısını artırıyor.

Prososyal davranış olarak adlandırılan, başkasına yarar sağlayan davranışların (yardım kuruluşları ile çalışma vb.) kişinin benlik saygısını yükseltiyor.

Ayrıca, sosyal medya kullanımı özellikle düşük benlik saygısı olan kişilerde, paylaşımları beğenilirse benlik değerini artırıcı yönde etki ederken, beğenilmemesi durumunda düşük benlik durumunu güçlendiriyor.

Bunun yanında, erken kalkmak, günü verimli kullanmak, sevdiği şeyleri yapmak, yapamadıklarından çok yapabildiklerine odaklanmak, büyük adımlar yerine küçük adımlar atarak ilerlemek, kendini başkaları ile karşılaştırmak yerine kendini baz alarak hareket etmek de benlik saygısına olumlu etki ediyor.

Kendimize verdiğimiz değer ne kadar yüksek olursa, çevremizden alacağımız değer de o ölçü de yüksek olur. Değerinizi bir koku olarak düşünün ve her gün nasıl kokmak isteyeceğinizi düşünerek çıkın evinizden. Yapacağınız bir eylem sonrasında nasıl kokacağınızı düşünerek atın adımınızı. Güzel koku yayın, güzel kokulu insanlarla karşılaşın.

Soracağınız tüm sorular için bana yazabilirsiniz. merver@mervererdem.com